Tất c� máy tính đều có tuổi th� hạn ch� và chúng s� bắt đầu có những hiện tượng báo hiệu sắp đến thời k� cần được bảo trì hay thay th� một vài thành phần cần thiết. Bạn có th� nhận biết những dấu hiệu này khi chúng bắt đầu hoạt động ồn hơn, phát ra những âm thanh l�, h� điều hành bắt đầu chạy chậm hẳn hoặc thường xuyên hiển th� những thông báo lỗi không có lý do rõ ràng.
Tuy nhiên, những vấn đ� này hoàn toàn có th� tránh được nếu bạn thường xuyên kiểm tra tình trạng của các linh kiện phần cứng và sớm nhận ra các b� phận có th� hư hỏng. Cho dù chiếc máy tính của bạn mới mua hay đã s� dụng vài năm, chắc chắn không bao gi� quá muộn đ� bắt đầu thực hiện các bước kiểm tra sau đây.
H� thống tản nhiệt kém
Nhiệt đ� là một trong những yếu t� lớn nhất có th� gây ảnh hưởng tiêu cực cho các thành phần linh kiện phần cứng máy tính. Nó có th� gây treo máy vì quá nóng, vài linh kiện b� hư hỏng, khiến máy chạy chậm hẳn và s� làm giảm tuổi th� pin đối với máy tính xách tay. Tất c� máy tính, k� c� máy đ� bàn lẫn xách tay, đều được thiết k� tối ưu đ� tiêu tán nhiệt đ� hiệu qu� thông qua quạt tản nhiệt và h� thống các l� thông hơi. Tuy nhiên, các l� này sau một thời gian s� dụng s� d� b� bụi đóng đầy gây cản tr� quá trình tản nhiệt.
H� thống tản nhiệt hiệu qu� giúp tăng tuổi th� cho máy tính.
Nếu bạn đặt PC � dưới gầm bàn và rất gần tường, h� thống có th� b� hạn ch� luồng thông hơi, ngăn cản hơi nóng thoát ra ngoài và hơi mát t� ngoài vào. Trên máy tính xách tay, những khe thoát nhiệt thường được b� trí � phía dưới hoặc bên hông và bạn s� vô tình chặn chúng lại nếu đặt máy trên nệm, gối hay đùi của mình khi s� dụng. Đ� ngăn chặn tình trạng máy quá nóng khi hoạt động, bạn cũng không nên đặt máy tính quá gần các thiết b� tỏa nhiệt như t� lạnh, máy sưởi hoặc những nơi có ánh nắng trực tiếp chiếu vào.
Bụi đóng nhiều
Một nguyên nhân khác gây ra s� tích t� nhiệt đ� đó chính là bụi bẩn. Nếu b� trí máy tính dưới sàn nhà, không lâu sau nó s� hút lên toàn b� bụi, cát, tóc và c� lông vật nuôi (nếu bạn có nuôi chó, mèo trong nhà). Máy tính xách tay thậm chí còn d� b� bụi bẩn hơn nếu bạn thường xuyên s� dụng trong môi trường nhiều bụi bẩn. S� tích t� bụi có th� bịt kín các l� thông hơi và tạo ra một lớp cách điện trên b� mặt của các b� phận sinh nhiệt, khiến chúng có nguy cơ quá nhiệt khi hoạt động.
Bụi bẩn là nguyên nhân gây ra s� tích t� nhiệt đ�.
Bụi cũng có th� gây cản tr� cho các b� phận chuyển động chẳng hạn như quạt tản nhiệt, khiến các thiết b� này chạy nặng n� hơn và gây ra những tiếng ồn trong quá trình hoạt động. Tốt nhất, bạn nên thường xuyên kiểm tra các l� thông hơi phía sau máy và đảm bảo chúng không b� lấp đầy bụi.
Thỉnh thoảng, nên m� thùng máy và s� dụng dụng c� bình xịt đ� làm sạch bụi cho các linh kiện bên trong máy tính. Bạn có th� s� dụng bình xịt bằng tay thay vì bình khí nén đ� tránh tình trạng thổi bay các thành phần điện t� trên bo mạch.
Dây cáp lỏng lẻo
Cùng với giải pháp khắc phục lỗi không lên nguồn máy tính bằng cách "tắt đi và bật lại", việc kiểm tra cáp kết nối có b� gắn lỏng hay không là một trong những cách đơn giản nhất đ� sửa chữa nhiều vấn đ� máy tính thông thường. Các dây cáp gắn ngoài rất d� b� lỏng, đặc biệt là cáp nguồn máy tính, cáp nguồn màn hình hay cáp VGA gắn liền giữa máy tính với màn hình.
Cáp gắn lỏng khiến h� thống hoạt động chập chờn.
Ngoài ra, vấn đ� này cũng có th� xuất hiện đối với dây cáp kết nối bên trong thùng máy tính. Nếu bạn gặp vấn đ� phần cứng thì nên kiểm tra lại tất c� dây cáp bên trong xem có được gắn đúng và chắc chắn vào bo mạch ch� hay chưa. Một s� thành phần như � cứng, � quang thường s� dụng c� cáp d� liệu và cáp nguồn, nên cần phải kiểm tra tất c�.
Điện áp tăng vọt
Quá tải điện áp thường xảy ra bởi nhiều nguyên nhân, t� hiện tượng sét đánh vào các thiết b� điện trong gia đình (như máy giặt và t� lạnh), hay điện áp t� nguồn điện cung cấp đột ngột tăng cao gây nguy hiểm cho b� nguồn của h� thống máy tính. T� hơn nữa, thiệt hại có th� gây ra hư � cứng dẫn đến mất d� liệu hoặc phải thay th� c� bo mạch ch� nếu nguồn điện áp tăng vọt gây cháy t�.
� cắm Belkin có thêm chức năng ổn định nguồn điện áp.
Đ� khắc phục tình trạng này, bạn có th� s� dụng các loại thiết b� ổn định nguồn điện áp Power Surge chẳng hạn như mẫu Belkin BE112230-08 12-Outlet Surge Protector.
Hãy nh� rằng tất c� dây cáp đều có th� truyền điện, bao gồm c� cáp điện thoại và cáp mạng Ethernet.
Do đó, một s� loại thiết b� ổn áp còn h� tr� tính năng bảo v� cho dây kết nối điện thoại và dây mạng. Tuy nhiên, trách nhiệm của bạn là phải thực hiện kiểm tra chắc chắn tất c� thiết b� quan trọng trong h� thống của mình đã được bảo v� đúng cách.
Mất điện
Cùng với hiện tượng quá áp, tình trạng mất điện đột ngột cũng cần phải được hạn ch�. Trong hầu hết trường hợp, cúp điện đột ngột s� gây ra mất d� liệu đối với các tập tin đang thực hiện. V� mặt k� thuật, � cứng HDD và � lưu tr� SSD cũng có th� b� hư hỏng phần cứng vĩnh viễn nếu thường xuyên b� vấn đ� này.
� cứng là thiết b� s� dụng nhiều b� phận chuyển động cơ học nên đặc biệt nhạy cảm với hiện tượng mất điện đột ngột, khiến đầu đọc ghi d� b� hư hỏng. SSD không có b� phận chuyển động mà ch� s� dụng chip nh� nên chúng không b� ảnh hưởng trong những trường hợp này, nhưng vẫn d� b� lỗi hoặc thậm chí “chết” hoàn toàn.
Trang b� thêm UPS đ� tránh tình trạng mất điện đột ngột.
Giải pháp đ� phòng trong trường hợp này là s� dụng thiết b� lưu điện UPS (uninterruptible power supply) nhằm đảm bảo nguồn điện luôn được cung cấp liên tục cho máy tính. Đây là thiết b� gắn bên ngoài giúp cung cấp nguồn điện d� phòng khẩn cấp trong một khoảng thời gian đ� đ� bạn có th� lưu công việc đang làm và tắt máy tính một cách an toàn.
Pin laptop b� ‘chai’
Nhiều hãng sản xuất laptop ngày nay đều có xu hướng thiết k� pin tích hợp bên trong máy và không cho tháo rời như trước đây, do đó việc bảo trì pin máy tính xách tay ngày càng quan trọng hơn bao gi� hết. Có rất nhiều điều cần biết v� pin laptop, nhưng nói chung có th� được tóm tắt thành 3 điểm chính sau đây có th� ảnh hưởng đến tuổi th� và khiến pin nhanh hư.
Có nhiều yếu t� ảnh hưởng đến tuổi th� pin laptop.
Đầu tiên, nhiệt đ� là yếu t� làm suy giảm tuổi th� pin nhanh nhất, do đó nên c� gắng gi� cho laptop luôn � trong môi trường nhiệt đ� được khuyến ngh� của hãng sản xuất công b�.
Th� hai, không nên gắn nguồn điện liên tục vào laptop.
Ngay c� khi bạn đặt chiếc máy tính xách tay của mình c� định trên bàn làm việc, hãy s� dụng nguồn điện năng t� pin và sạc lại khi cần thiết.
Cuối cùng, không nên x� pin cạn hoàn toàn. Trái với suy nghĩ của nhiều người, điều này s� thực s� làm giảm tuổi th� của pin.
Hư hỏng vật lý
Có th� nói rằng, hư hỏng vật lý là một trong những thiệt hại t� nhất đối với đ� điện t�. Laptop vô tình b� rơi dẫn đến b� màn hình, thiết b� ngoại vi g� b� không đúng cách, � cứng gắn ngoài b� va đập trong quá trình s� dụng là những tình trạng ph� biến xảy ra trong quá trình s� dụng máy tính.
Nước là "k� thù" hàng đầu dẫn đến hư hỏng vật lý cho máy tính.
� cứng là thành phần đặc biệt d� b� hư hỏng vật lý nhất. Tốt nhất, bạn không nên di chuyển máy tính của mình khi nó đang được bật nếu máy trang b� � cứng bên trong (nếu máy trang b� � SSD thì hầu như không phải lo lắng nhiều). Va đập mạnh có th� làm hỏng các b� phận cơ học nhạy cảm của � cứng hoặc khiến cáp kết nối b� lỏng lẻo. Thậm chí nếu vô tình làm đ� đ� uống trên máy tính, nếu không làm hỏng ngay lập tức thì hơi ẩm có th� gây r� sét và có tác dụng ăn mòn theo thời gian.
Phần mềm yêu cầu cập nhật
V� cơ bản, những lỗi liên quan đến phần mềm s� không làm giảm tuổi th� máy tính, nhưng s� khiến cho h� thống chạy chậm hơn, xuất hiện nhiều thông báo lỗi và một vài triệu chứng khác làm bạn khó chịu trong quá trình s� dụng, sau đó nghĩ ngay đến việc mua máy mới. Trong thực t�, ch� cần tốn vài phút đ� dọn dẹp và cập nhật phần mềm là bạn s� giúp cho máy tính chạy mượt mà tr� lại.
Cập nhật các phiên bản phần mềm mới nhất đ� h� thống hoạt động ổn định hơn.
Trước tiên, hãy cài đặt tất c� các bản cập nhật bảo mật cho h� điều hành và cho các phần mềm. Hãy chắc chắn rằng bạn đang chạy phiên bản trình duyệt web mới nhất, không b� những thông báo lỗi và cảnh báo Flash plugin gây treo máy.
Sau đó, hãy dọn dẹp đ� tăng hiệu suất h� thống. Thoát khỏi các chương trình không s� dụng, tránh s� dụng quá nhiều các ứng dụng beta, kiểm tra các chương trình t� chạy lúc khởi động và loại b� những phần mềm mà bạn không cần.