'Cha đ�' phần mềm soạn văn bản đầu tiên của Việt Nam
(Cập nhật: 12/5/2016)
(Tường An - Tako) Tiến sĩ Quách Tuấn Ngọc được xem như "huyền thoại CNTT" khi viết phần mềm soạn thảo văn bản đầu tiên của Việt Nam, đồng thời là thầy của nhiều nhân tài trong lĩnh vực công ngh�.
Ngày 8/5, Tiến sĩ Quách Tuấn Ngọc viết lên trang Facebook cá nhân: "Một s� bạn hỏi xin tôi v� bản BKED đ� k� niệm gần 30 năm đã qua. Xin cám ơn các bạn nhắc lại. Xin tải v� tại đây".
Ch� trong thời gian ngắn, hàng trăm người đã vào chia s� cảm xúc. Nhiều trong s� đó là những k� sư, ch� doanh nghiệp hoạt động lâu năm trong ngành CNTT của Việt Nam, từng "gối đầu giường" những cuốn sách hướng dẫn học lập trình Pascal, C và C ++.
Loạt "bí kíp" này do chính TS Quách Tuấn Ngọc biên soạn bằng phần mềm BKED - ứng dụng soạn thảo văn bản đầu tiên của Việt Nam, một sản phẩm được cho là "huyền thoại" trong thời k� Microsoft Office chưa xuất hiện, và máy tính ch� là những thiết b� sơ khai.
"Cha đ�" của phần mềm soạn thảo tiếng Việt đầu tiên. Ảnh: Việt Hùng.
Chia s� với Zing.vn, TS Quách Tuấn Ngọc (hiện là Cục trưởng Cục CNTT - B� Giáo dục và Đào tạo) cho hay, ông xúc động khi có một nhóm bạn ôn lại k� niệm xưa v� BKED và nhắc đến tên mình. Ngay sau đó, ông đã lục lại trong máy tính và chia s� lên Facebook phần mềm vốn ch� chạy trên h� điều hành MS-DOS - "c� t�" của Windows ngày nay, như một cách đ� tri ân.
Cách mạng trên máy tính thời k� đầu
Quay ngược lại năm 1985, thời điểm ông Quách Tuấn Ngọc vừa t� Pháp v� Việt Nam. Khi đó, máy tính là khái niệm xa l� với nhiều người và chưa có nhiều ứng dụng. Với mong muốn soạn những b� giáo trình hướng dẫn học lập trình, nhưng không có phần mềm soạn thảo h� tr� dấu tiếng Việt phù hợp, người k� sư xuất thân t� ngành vô tuyến điện - điện t� đã nảy ra ý tưởng phát triển BKED (viết tắt của "Bách khoa Editor").
"Phần mềm soạn thảo tiếng Việt lúc đó cũng không đáp ứng được người dùng vì máy móc rất thấp như XT với màn hình đơn sắc. Mình gốc là dân điện t� nên hiểu k� phần cứng và lập trình mã máy. Th� là bắt tay vào lập trình BKED. Phần mềm này có th� chạy trên mọi màn hình CGA, VGA và đơn sắc, lại soạn được c� công thức, biểu bảng...", TS Ngọc cho biết.
Giao diện phần mềm BKED - trình soạn thảo văn bản tiếng Việt đầu tiên � Việt Nam. BKED ch� chạy trên h� điều hành MS-DOS. Người dùng Windows có th� trải nghiệm lại phần mềm này bằng cách gi� lập môi trường này.
Chính thức được giới thiệu vào năm 1987, so với các ứng dụng đương thời, BKED gọn nh� khi dung lượng ch� khoảng 200 KB. Người dùng có th� chép vào đĩa mềm 1,4 MB và mang theo đ� s� dụng � bất c� đâu.
BKED đã dần chiếm ưu th� và gi� v� trí của phần mềm soạn thảo và x� lý văn bản tiếng Việt thông dụng nhất suốt t� khoảng 1988 đến tận năm 1995, khi Microsoft Office và Windows 3.1 xuất hiện.
Trong khoảng thời gian đó, BKED được ph� biến rộng rãi tại các tỉnh thành. Nhiều trường học đưa BKED vào chương trình giảng dạy tin học. Các toà soạn báo � Việt Nam cũng dùng phần mềm BKED đ� biên tập tin tức và in ấn.
"Mọi người thích dùng BKED lắm. � ngoài Bắc này, BKED nổi trội nên mọi người thích. Trên th� trường Việt Nam lúc đó có VNI, Vietstar, DJ, VietRes....nhưng ai đã dùng qua BKED là thích luôn nên h� chuyển sang BKED. Trong Nam thì dùng VNI quen rồi", TS Ngọc nh� lại.
Từng b� dùng 'chùa', nhưng vẫn thu v� bộn tiền
Theo tác gi�, BKED trong thập k� 80-90 là phần mềm được nhiều cơ quan, đơn v� và cá nhân � Việt Nam b� tiền ra... mua bản quyền nhiều nhất. Mức giá 1,5 triệu đồng � thời điểm đó được cho là "đắt không tưởng", nhưng vẫn được B� Ngoại giao, B� Tài chính, B� Lâm nghiệp, B� KHCN… mua lại, nh� chiến tích thần k� năm 1989.
Khi đó, phần mềm BKED đã giúp việc soạn thảo văn bản tổng kết hội ngh� của B� GD&ĐT hoàn thành... ngay sau cuộc họp mà không cần ch� đến 5 ngày như trước.
Tiến sĩ Ngọc năm 1989, thời điểm BKED bắt đầu ph� biến rộng rãi � Việt Nam. Ảnh: NVCC.
Không ch� bội thu với BKED, TS Ngọc cũng phát hành hơn 120.000 cuốn tài liệu hướng dẫn s� dụng phần mềm này
"� góc đ� kinh doanh thì có th� nói BKED như là phần mềm được nhiều đơn v� cơ quan và cá nhân mua nghiêm chỉnh đ� dùng. Đây cũng là phần mềm đầu tiên � Việt Nam theo mô hình kinh doanh theo hướng dịch v�, nghĩa là người ta có th� copy dùng 'chùa' thoải mái nhưng ai muốn được phục v� tận nơi tận chốn thì phải tr� tiền", cha đ� BKED chia s�.
Theo đó, "phục v�" � đây là tinh chỉnh phần mềm sao cho khi in ấn ra được bản thảo đẹp nhất, sắc nét nhất và "bảo hành", khắc phục s� c� v� sau.
Thầy của B� trưởng và CEO Bkav
� tuổi 61, huyền thoại máy tính Việt Nam vẫn lưu gi� những k� niệm đ� đời với phần mềm được viết ra t� hơn 30 năm trước.
Tại thời điểm BKED đang được nhiều người quan tâm, cựu B� trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son (lúc đó là Thư ký ch� tịch nước) từng đến nhà của TS Quách Tuấn Ngọc đ� tìm hiểu cách s� dụng thành thạo phần mềm này. Tuy nhiên, đây ch� là mẩu chuyện vui. Học trò thực s� của cha đ� BKED là những sinh viên của Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
T� năm 1979 đến 2007, trong vai trò giảng viên, TS Ngọc từng có nhiều học trò xuất sắc, hiện làm ch� nhiều doanh nghiệp CNTT � Việt Nam. Nổi tiếng nhất trong s� này có th� k� đến Nguyễn T� Quảng, CEO của Bkav.
Theo người thầy k� cựu của Đại học Bách khoa Hà Nội, những sinh viên chung lứa Nguyễn T� Quảng từng "ăn ng�" ngay tại Trung tâm CNTT của B� Giáo dục và Đào tạo, khi do chính "thầy Ngọc" làm Giám đốc. "Phòng có đ� 10 mét vuông mà phải có đến 6-7 đứa ôm máy và ng� tại ch�. Thời đó sinh viên còn nghèo nên tôi tạo điều kiện máy móc cho làm 24/24". Thời điểm này, nam sinh viên Nguyễn T� Quảng vẫn đang "thai nghén" trình diệt virus Bkav.
Nói v� người học trò này, TS Ngọc ch� nhận xét ngắn gọn rằng: "Quảng vừa giỏi chuyên môn vừa giỏi kinh doanh".
Tiến sĩ Quách Tuấn Ngọc tốt nghiệp ĐH Bách khoa Hà Nội năm 1978 chuyên ngành Vô tuyến Điện t�. Năm 1986, ông đ� tiến sĩ Học viện Công ngh� Grenoble, Pháp. T� 1979 đến 2007, ông là giảng viên tại ĐH Bách khoa. Cũng trong giai đoạn 1996-2007, ông là Giám đốc Trung tâm CNTT, B� Giáo dục và Đào tạo.
BKED được tiến sĩ Ngọc tạo ra t� 1985 và chính thức giới thiệu vào năm 1987. Phần mềm này trải qua nhiều phiên bản và ngừng phát triển vào năm 1995, khi Windows và Microsoft Office đã tr� nên ph� biến.
Ngoài phần mềm BKED, TS Quách Tuấn Ngọc còn là tác gi� b� giáo trình PASCAL, C, C + +, X� lý tín hiệu k� thuật s�, Tin học căn bản và điện t�. Đây đều là những b� sách nổi tiếng tại Việt Nam.
Hiện TS Quách Tuấn Ngọc gi� chức Cục trưởng Cục CNTT, B� Giáo dục và Đào tạo. Trong vai trò này, huyền thoại CNTT Việt Nam đã ghi dấu ấn qua việc công b� ph� điểm thi Đại học và Bản đ� t� l� thi đ� Đại học, Cao đẳng trên c� nước. Ông cũng là một trong những người tiên phong hợp nhất k� thi Đại học và Cao đẳng thành k� thi "ba chung", nhằm tiết kiệm thời gian, tiền bạc, công sức tuyển sinh và đánh giá khách quan năng lực đầu vào của sinh viên.
(Theo Zing)
Tin tức khác
T� ngày mai, Viettel cung cấp SIM 4G trên diện rộng
(Tường An - Tako) Bắt đầu t� ngày mai (12/5), Viettel s� chính thức cung cấp SIM 4G cho thuê bao tr� sau hòa mạng mới. Đây là một động thái mới được cho là mạnh m� của nhà mạng quân đội nhằm sớm cung cấp dịch v� 4G trên diện rộng.
Ba sản phẩm thay đổi quan niệm v� b� phát Wi-Fi
(Tường An - Tako) Những mẫu Wi-Fi router này không l� ăng-ten xấu xí và người dùng có th� trưng bày như một vật trang trí hơn là c� giấu � một góc nào đó trong phòng.
Google th� nghiệm chỉnh màu kết qu� tìm kiếm
(Tường An - Tako) Google đang th� nghiệm một s� chỉnh sửa nh� � kết qu� tìm kiếm, nhưng có th� là thay đổi lớn v� cách chúng ta xem được kết qu�.
Đây mới thực s� là công ngh� sạc không dây chúng ta hằng mong đợi
(Tường An - Tako) Công ngh� sạc không dây WattUp của Energous đã nhận được s� phê chuẩn của Ủy ban Truyền thông liên bang M�, hứa hẹn rằng phương pháp sạc không dây � khoảng cách xa s� sớm tr� thành hiện thực.
