Màn hình OLED dẻo cũng có th�� s�� dụng làm đèn chiếu sáng trong tương lai. Ảnh: kaist.ac.kr

Bạn có th�� gắn tấm hợp chất đó vào tường, uốn quanh 1 cái cột hoặc thậm chí tạo một bản mỏng đ�� dính vào cửa s��. Không như những nguồn sáng khác, bạn không cần đ�� hay bất c�� ph�� kiện thông thường nào cho chúng, nhưng chúng vẫn cần điện đ�� duy trì.

Tấm hợp chất phát sáng được là nh�� s�� dụng các đi-ốt phát quang hữu cơ (organic light-emitting diodes), hay OLED. Vẫn còn đó một s�� vấn đ�� công ngh�� cần phải giải quyết, nhưng đây không còn là một việc viễn tưởng nữa.

OLED hiện đã được s�� dụng trong TV và màn hình điện thoại, và nó đang được hậu thuẫn bởi những tên tuổi lớn như Siemens và Philips nhằm phát triển một nguồn sáng mới. Máy in OLED được ch�� tạo bởi một viện nghiên cứu của General Electric Co. tọa lạc �� phía Bắc New York. Không xa nơi một nhà vật lý của GE tìm ra cách s�� dụng vonfram làm dây tóc bóng đèn. Sau gần một th�� k��, nó vẫn đang được s�� dụng.

Việc tạo ra bóng đèn sợi đốt đã hình thành một kiểu mẫu cho việc thắp sáng trong nhà. Do ánh sáng phát ra quá chói và không th�� nhìn trực tiếp, người ta phải s�� dụng chụp đèn và kính m�� đ�� phản chiếu và khuếch tán bớt.

Với một nguồn sáng lớn và dịu, OLED có th�� vượt qua có rào cản đó. Các nhà nhiếp ảnh có th�� s�� dụng OLED khi chụp ảnh chân dung, vì h�� biết rằng, chúng ta trông đẹp nhất dưới ánh sáng dịu. Một tấm đèn OLED lớn cũng có th�� s�� dụng làm nguồn sáng cho mọi vật dụng thường ngày.

GE hình dung ra việc đặt OLED bên trong một rèm cửa �� kéo xuống, bật công tắc và bạn có một nguồn ánh sáng t�� cửa s��, ngay c�� khi trời tốt. Bạn còn có th�� tạo giấy dán tường OLED, vì vật liệu này rất linh hoạt.

“Chúng tôi có rất nhiều ý tưởng v�� việc s�� dụng nó,�� ông Ingo Maurer, nhà thiết k�� ánh sáng người Đức, phát biểu.

Ông và công ty của mình đã tạo ra chiếc đèn OLED thương mại đầu tiên, và hiện ch�� bán với s�� lượng giới hạn là 25 chiếc. Ông d�� kiến s�� giao 2 chiếc đầu tiên vào tháng này, với mức giá chưa được tiết l��, nhưng có l�� là khá cao.

Chiếc đèn đắt khách vì s�� hiếu k�� hơn là vì tính ứng dụng của mình, bởi cường đ�� sáng của nó khá yếu và s�� b�� giảm còn một nửa sau 2000 gi�� s�� dụng. Các tấm OLED phát sáng ch�� rộng một vài inch, và làm bằng thủy tinh thay cho chất dẻo. Chúng được gắn vào một thân chính, giống lá cây dương x��.

Các tấm đèn của Maurer được Osram Opto Semiconductors ch�� tạo, đây là một công ty con của tập đoàn công nghiệp Siemens AG Đức. (Tập đoàn này là công ty m�� của Osram Sylvania - đối th�� của GE trong th�� trường đèn điện).

Osram Opto tạo ra chúng với một công ngh�� đắt tiền, mất thời gian gọi là “ép chân không�� - công ngh�� chính trong việc phát triển OLED t�� trước đến nay. Ưu điểm của phương pháp này là nó có th�� được kết hợp với công ngh�� sản xuất màn hình LCD đ�� tạo ra các TV OLED màu. Sony Corp. bán một chiếc c�� 11 inch với giá 2500 USD.

TV OLED đã tr�� nên r�� hơn nhiều (và kích c�� cũng lớn hơn) đ�� có th�� sản xuất hàng loạt, và đèn OLED cũng s�� phải h�� giá. Đây chính là vấn đ�� của GE trong phương pháp sản xuất của mình: nếu b�� được công đoạn ép chân không thì quy trình sản xuất s�� chẳng phức tạp hơn việc in báo là mấy.

“Chúng tôi đang c�� gắng giảm bớt công ngh�� đến hết mức có thể��, trưởng nhóm nghiên cứu OLED của GE, ông Anil Duggal cho biết.

�� bước đi tiếp theo, GE d�� định s�� xây dựng một c�� máy lớn hơn đ�� in các tấm OLED rộng vài feet. Thành phẩm có th�� được bày bán vào năm 2010, nhưng ông Duggal công nhận đây là một mục tiêu quá táo bạo.

Do quy mô sản xuất khá nh�� nên sản phẩm s�� không dành cho khách hàng tầm trung. Nhưng các đèn OLED d�� quang có th�� đặt �� những nơi sang trọng, thích hợp như các sòng bạc hay nhà hàng hạng sang, nơi ánh đèn mỏng và linh hoạt s�� cho phép tạo ra các hiệu ứng kiến trúc và ngh�� thuật ấn tượng.

“Trong vào một vài năm tới, giá thành của OLED có th�� s�� thấp hơn chính vật liệu mà nó được in lên,�� phó giám đốc b�� phận thương mại hóa công ngh�� của Universal Display Corp., ông Janice Mahon cho biết. Công ty này đang dẫn đầu trong việc nghiên cứu OLED, và đang phát triển một vài hợp chất hữu cơ, hơi giống với thuốc nhuộm quần áo. Nếu được in lên lá kim loại, giá thành của một chiếc đèn OLED s�� ít hơn 1 USD/foot vuông, Mahon nói.

Chính điều này đã tách OLED ra khỏi các công ngh�� được coi là tương lai của việc chiếu sáng khác. Các đèn LED vô cơ, to c�� cục pin và dùng đ�� trang trí, cũng đang được dùng làm đèn thương mại. Tuổi th�� của loại đèn này rất cao so với bóng đèn thường nên đã bù lại được chi phí sản xuất lớn. Được làm với công ngh�� bán dẫn nên một cục đèn LED cho đ�� sáng tương đương với đèn bình thường có giá hơn 100 USD.

LED và OLED đều có tiềm năng lớn trong việc tiết kiệm năng lượng so với bóng đèn sợi đốt tiêu chuẩn, nhưng so với đèn huỳnh quang thì vẫn kém hơn. Năm nay, Universal Display đã tạo ra đèn OLED có mức s�� dụng năng lượng tương đương với đèn huỳnh quang, nhưng việc kết hợp các tính năng với tuổi th�� đ�� sản xuất hàng loạt thì vẫn còn là 1 thách thức lớn.

“Đến năm 2010, loại đèn này vẫn chưa th�� cạnh tranh được với đèn huỳnh quang.�� Guggal nói.
“Đèn LED với nguồn sáng nh�� s�� cùng tồn tại với đèn OLED khuếch tán c�� lớn,�� ông Lawrence Gasman, một chuyên gia phân tích của Nanomarkets LLC, nói. “Chúng s�� cùng nhau tạo ra một tương lai sáng lạn.��

Ông cho rằng đèn OLED s�� đạt mức lợi nhuận 5.9 t�� USD vào năm 2015.

Bob Sagebiel, quản lý k�� thuật marketing cho nhà cung cấp đèn Arrow Electronics Inc., lại không lạc quan như vậy. “Do đèn OLED khác hẳn với công ngh�� đèn điện hiện nay, nó s�� phải mất một thời gian đ�� được th�� trường chấp nhận. Một tấm OLED s�� không vừa với bất c�� cái nào trong 20 t�� khe cắm bóng đèn thông thường,�� ông viết. Các tòa nhà thương mại có th�� s�� phải mắc lại dây điện đ�� s�� dụng được các tấm đèn OLED lớn, do chúng không phù hợp với đ�� đèn huỳnh quang.

Hơn nữa, đ�� tiếp cận khách hàng bằng sản phẩm mới, GE và Osram s�� phải vượt qua các nhà sản xuất đèn thông dụng, và “đ�� là một ngành công nghiệp cực k�� bảo thủ��, Sagebiel nói.

V�� mặt công ngh��, vẫn còn những khó khăn cần tháo g��, đặc biệt là trong việc tăng tuổi th�� của đèn OLED, bên cạnh việc tiêu hao ít điện năng hơn. Càng dùng nhiều, chúng càng b�� mòn đi do oxi trong không khí có th�� thấm qua lớp chất dẻo và gây hủy hoại nhanh chóng.

Nhưng ít nhất thì công ngh�� OLED cũng có nhiều thuận lợi hơn công ngh�� cũ trong việc chiếm lấy th�� trường đèn điện, dù công ngh�� cũ cũng sản xuất được các loại đèn mỏng và in được. Đèn phản quang dùng trong đồng h�� Indiglo và đồng h�� ô tô đã được sản xuất hàng thập k��, tuy nhiên, trái với những mong đợi đầu tiên, nó chưa bao gi�� cạnh tranh được v�� mặt đ�� sáng hay tiết kiệm năng lượng.

“Vào những năm 50, mọi người nói v�� đèn phản quang cũng giống như chúng ta nói v�� đèn OLED hiện nay��, Duggal nói. “Cũng ch�� xoàng thôi.��